Δύο είναι οι ναυαρχίδες της ελληνικής εξαγωγικής διατροφικής εμπορευσιμότητας με ‘tous de suite’ διεθνή αναγνωσιμότητα: Feta cheese (φέτα) και Kalamata Olives (μετάφραση του Ελιές Καλαμών).
Για πολλές δεκαετίες! Πώς προέκυψε αυτό;
Από συγκροτημένες Ελληνικές πρωτοβουλίες θεσμών και εμπορικών οργανισμών; ΟΧΙ!
Η απάντηση που μάλλον ταιριάζει είναι: NOT of course!
Τότε πως προήλθε; ως μάννα εξ ουρανού; Όχι βέβαια!
Προήλθε από τον κόπο χιλιάδων Ελλήνων μεταναστών στο εξωτερικό, ειδικότερα σε πολύ μεγάλο ποσοστό με καταγωγή πρωτίστως από την Αρκαδία και δευτερευόντως από την Μεσσηνία και τη Λακωνία, που δραστηριοποιήθηκαν με αξιοζήλευτη επιτυχία στον χώρο της καθημερινής εστίασης στις μεγαλουπόλεις των ΗΠΑ, στην Αστόρια στην Νέα Υόρκη, στο Greek town στο Σικάγο και σε κάθε γωνιά γειτονιάς ή σε στρατηγικά εμπορικά σημεία στα κέντρα των downtown των μεγαλουπόλεων και των πόλεων και χωριών από άκρη σε άκρη στην Αμερική αλλά και σε Αυστραλία και αλλού.
Προήλθε προσφέροντας στους χώρους εστίασης που δημιούργησαν καθαρά Ελληνική, Γερμανική, Ιταλική, η οποιαδήποτε άλλη μορφή mixed cuisine, προσθέτοντας πάντοτε στα μενού την περίφημη "Greek salad", όπου περιείχε και τη λεπτομερή περιγραφή των επί μέρους στοιχείων (ingredients) για το από τι αποτελείται, δηλαδή feta cheese, Kalamata Olives, κλπ.
Από τα σημεία εστίασης και κατανάλωσης του προϊόντος αυτού πέρασαν δεκάδες, ή πιο ακριβώς μάλλον εκατοντάδες εκατομμύρια ευχαριστημένων θαμώνων που πήγαν ξανά και ξανά παραγγέλνοντας την Greek salad.
Αυτά τα προϊόντα έγινα household names, σχεδόν συνώνυμα με την ελληνική διατροφική εμπειρία!
Την παγκόσμια διατροφική αυτή μόδα του Greek salad με Kalamata Olives και feta cheese υιοθέτησε εμπορικά και το ελληνικό τουριστικό επιχειρείν στα νησιά, στην Πλάκα της Αθήνας αλλά και σε κάθε γωνιά της χώρας για να συνοδεύσει το μπουζούκι, τον Ζορμπά και το όλο πακέτο του Greek summer στενά συνδεδεμένο με την περίφημη Μεσογειακή διατροφή (Mediterranean diet).
Μέσα σε όλα αυτά feta cheese και Kalamata Olives.
Φυσιολογικό ήταν πλέον τα 2 προϊόντα αυτά να "υιοθετηθούν" σαν mainstream στην πολυεθνική κουζίνα της Αμερικής αλλά και διεθνώς και να πλασαριστούν στα ράφια σε σχεδόν όλες τις μεγάλες αλυσίδες των supermarket του κόσμου και να προσφερθούν προς το πλατύ αγοραστικό κοινό τους.
Το προϊόν έχει ταυτιστεί με την ποιοτική διατροφή, αρέσει ιδιαίτερα και προτιμάτε!
Αυτά συνέβαιναν απ’ έξω! Έξω πάμε καλά!
Στο εξωτερικό, εκτός έδρας Ελλάδας και Καλαμάτας.
Εν τω μεταξύ μέσα, εντός έδρας Καλαμάτας, στο «μάννα αυτό που έπεσε εξ ουρανού» σαν εμπορικός κομήτης, με την συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση από το εξωτερικό και από το εσωτερικό ταυτόχρονα προέκυψε άμεση αναγκαιότητα για τους ντόπιους Καλαματιανούς και γενικότερα εν Ελλάδι εμπορική αγορά της Ελιάς Καλαμών να αναπτυχθούν περισσότερες καλλιέργειες Ελιές Καλαμών- Kalamata Olives, για να αυξηθεί η παραγωγή όσο πιο γρήγορα γινόταν.
Το πιο εύκολο ήταν λοιπόν να αναζητηθούν αυτές οι επιπλέον παραγωγές εκτός περιοχής Καλαμάτας για να αυξηθούν δραματικά οι παραγωγές των Kalamata Olives.
Έτσι πρώτα οι Καλαματιανοί μεγαλέμποροι στις αρχές της δεκαετίας του 1980 στράφηκαν για την παραγωγική αυτή ύλη και προς άλλες περιοχές όπως η Αιτωλοακαρνανία και αλλού.
Και μετά; Μετά ήρθαν και άλλες μέλισσες για την γύρη!
Η διεθνής δυναμική της αγοράς του Kalamata Olives άνοιξε τα μάτια και στους υπόλοιπους μεγαλέμπορους της Ελλάδας που δραστηριοποιούνταν εκτός Καλαμάτας και Μεσσηνίας.
Έτσι άρχισε σιγά σιγά να χάνει η περιοχή τον κύριο λόγο στο θέμα αυτό και από πλευράς τοπικής παραγωγής αλλά και από πλευράς της εμπορευσιμότητας και της εξαγωγικής δραστηριότητας προς την διεθνή αγορά και την ντόπια ζήτηση.
Στην εξέλιξη αυτή όμως αναπάντεχα από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 ήρθε να προστεθεί άλλο ένα επιπλέον επίπεδο μεγέθυνσης της αγοράς που κάνει τα πράγματα ακόμη πιο πολύπλοκα.
Η διεθνοποίηση του εμπορίου μέσω του ηλεκτρονικού εμπορίου (e- commerce) αλλάζει άρδην το πεδίο, όπου πλέον η ζήτηση και η προσφορά μπορεί να συναντιούνται άμεσα, αχρηστεύοντας κατά πολύ και βγάζοντας εκτός αγοράς πρότερα χρήσιμους ενδιάμεσους κρίκους στην τροφοδοτική αλυσίδα των προϊόντων (distribution chains).
Με την ωρίμανση του ηλεκτρονικού εμπορίου, που δεν είναι πρόσφατη αλλά έχει ήδη διάρκεια σχεδόν 30 χρόνια (Καλημέρα Ελλάδα και Καλημέρα Καλαμάτα), η αγορά του Kalamata Olives διεθνοποιήθηκε πλήρως και:
1) ως προς την ζήτηση που εκφράζεται από τον τελικό καταναλωτή που βρίσκεται σε κάποιο σημείο της γης μπροστά από ένα πληκτρολόγιο στον κυβερνοχώρο και κάνει μια παραγγελία για Kalamata Olives online,
και
2) πιο σημαντικά όσο αφορά το τοπικό μας προϊόν ως προς την εμπορική αφετηρία της προσφοράς του ίδιου του προϊόντος, που για την συγκεκριμένη περίπτωση του Kalamata Olives “the point of origin” πιστοποιεί την αυθεντικότητα του.
Οποιοσδήποτε μικρός έμπορος, η γνωστή εταιρεία, η ιδιώτης άγνωστος μεταξύ αγνώστων μπορεί να πουλήσει σε κάποιον -τον οποιονδήποτε- μέσα από το διαδίκτυο που εκδηλώνει ένα ενδιαφέρον για τις πασίγνωστες Kalamata Olives, αρκεί η φωτογραφία στο e-shop της Amazon ή του Alibaba να αναγράφει στο κουτί "Kalamata Olives" και ότι μετά ότι προκύψει από πλευράς ποιότητας.
Τυχόν όμως εν δυνάμει αρνητικές επιπτώσεις στην εμπορική φήμη και την σχετική καταναλωτική εμπιστοσύνη στο ίδιο το προϊόν θα βαρύνουν άλλους πέρα από τους βασικούς εταίρους στην συναλλαγή αυτή και του εμπορίου αυτού γενικότερα, διότι τυχαίνει το προϊόν αυτό να εμπεριέχει και το όνομα της ίδιας της πόλης της Καλαμάτας!
Δηλαδή μία στραβή στο εμπόριο αυτό και οποιαδήποτε κακή υστεροφημία θα επηρεάσει άμεσα και χωρίς τρόπο αποκατάστασης την ίδια την φήμη της πόλης της Καλαμάτας, και εν γένει όλη την επιχειρηματικότητα και τις οικονομικές δραστηριότητες που είναι συνυφασμένες τοπικά με αυτήν.
Δεν μπορεί πρωτίστως το γεωγραφικό σημείο της παραγωγικής προέλευσης του προϊόντος αλλά δευτερευόντως και της εμπορικής διαπραγμάτευσης του να είναι πλήρως αποξενωμένο από τον γεωγραφικό χώρο από όπου προέρχεται η ονομασία του, ειδικά όταν ο γεωγραφικός προσδιορισμός είναι συνυφασμένος με τα ιδιαίτερα ποιοτικά στοιχεία που του δίνουν την προστιθέμενη αξία και το χαρακτηρίζουν μοναδικά παγκοσμίως.
Αλλά ας ανατρέξουμε στην ιστορική μνήμη η πιο ακριβώς να ανασύρουμε από την λήθη πρότερα συναφή οικονομικά στραπάτσα και εμπορικά αυτογκόλ.
Είναι γνωστό πως εξελίχθηκε η υπόθεση της Ελληνικότητας του προϊόντος της φέτας για την χώρα.
Ξεκίνησε από Έλληνες εμπόρους στις αρχές του 1980 η αύτανδρη βύθιση του! Από Ελληνοποιήσεις συγκεκριμένα! Πώς;
Η ζημιά έγινε μέσα από συνεργασίες μεγάλων εισαγωγέων για φτηνές πωλήσεις εδώ στην ντόπια αγορά, τυποποιώντας ποσότητες φέτας Ελλάδας σε τρίτες χώρες που παρήγαν μεγάλες ποσότητες γάλατος που το είχαν άφθονο και σε πολλές περιπτώσεις ήταν αδιάθετο, όπως αρχικά η Δανία.
Μετά μπήκαν στο παιχνίδι και άλλες χώρες όπως η Ολλανδία και αργότερα με την πτώση του Σοβιετικού μπλοκ χώρες άλλες πιο εγγύς γεωγραφικά, όπως η Βουλγαρία, κα.
Η κατάσταση σήμερα για το προϊόν αυτό της φέτας είναι ότι στα ράφια των σουπερμάρκετ του κόσμου η ελληνική φέτα ανταγωνίζεται τον εαυτό της με φέτα παραγόμενη στην Δανία, την Βουλγαρία, την Ολλανδία και πάει λέγοντας.
Δυστυχώς πουλάει σαν β’ κατηγορίας φέτα διεθνώς, διότι στο εξωτερικό οι τοπικοί καταναλωτές προτιμούν τις τοπικές αυτές παραλλαγές από πλευράς γεύσης της φέτας που μπορεί να διαφέρει ελαφρώς από αυτό που εμείς έχουμε συνηθίσει και προτιμάμε εδώ στην Ελλάδα, διότι "ταιριάζει" και είναι πιο κοντά στις γεύσεις των άλλων τυριών που έχουν συνηθίσει οι ντόπιοι.
Παρόλο τις τεράστιες απώλειες οικονομικών τζίρων σε διεθνείς εμπορικές συναλλαγές τα εμπορικά αυτά παθήματα αυτού του οικονομικού Βατερλό προφανώς δεν έγιναν ποτέ μαθήματα προς αποφυγήν!
Αποτέλεσμα αυτών των αρχικών εμπορικών ανοιγμάτων για εύκολο κέρδος ήταν η απώλεια για την Ελλάδα συναθροιστικά εκατοντάδων εκατομμυρίων και της όλης αποκλειστικότητας της διεθνούς εμπορικής εκμετάλλευσης του δικού της προϊόντος, που προέκυψε κυρίως από Έλληνες μετανάστες που προσέδωσαν αυτήν δυναμική και την διεθνή αναγνωσιμότητα για να τροφοδοτήσει την ζήτηση.
Οι αναλογίες της εμπορικής εξέλιξης αυτής του ονόματος της φέτας και του συνοδευτικού του Kalamata Olives είναι προφανείς.
Η ιστορία εάν και όπως λέγεται συνήθως φαίνεται να επαναλαμβάνεται δεν είναι όμως ακριβώς καρμπόν!
Οι κύριοι πρωταγωνιστές εκεί όμως! Σταθερά στις ίδιες πρακτικές!
Εάν και είναι διαφορετικοί οι εμπλεκόμενοι εμπορικοί κύκλοι τα ίδια κίνητρα και μοτίβα παραμένουν! Το γρήγορο και αθέμιτο κέρδος! Όσο διαρκέσει! Και μετά! γαία πυρί μιχθήτω!
Ήδη Αιγυπτιακές και Τουρκικές Non-Kalamata Olives «τρώνε» μεγάλα μερίδια της διεθνούς αγοράς! Με άμεση Ελληνική η μη συμμετοχή! Είμαστε στο ίδιο θέατρο θεατές!
Αλλά εδώ τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά και «εξαρτάται που λες εξαρτάται»!
Δεν μπορεί κάποιος εύκολα να πουλήσει Greek feta μέσω του e commerce, διότι δεν κερδίζεται εύκολα η εμπιστοσύνη του ότι μέσα στο κουτί αυτό η φέτα που θα του έρθει θα είναι ακριβώς ίδια και απαράλλακτη σαν και αυτή που φαντάζει στο κουτί απέξω.
Αντίθετα πιο πολύ εμπιστοσύνη μπορεί να έχει κάποιος ότι οι ελιές Καλαμών-Kalamata Olives που θα παραλάβει θα μοιάζουν " λίγο πολύ" με αυτό που προσδοκά.
Ο διεθνής μεμονωμένος καταναλωτής του ηλεκτρονικού εμπορίου λόγω ότι δεν έχει την πρότερη εμπειρία της αυθεντικής γεύσης είναι σε θέση να ανεχτεί διαφορές από συσκευασία Kalamata Olives σε συσκευασία Kalamata Olives.
Αυτή ακριβώς η εν δυνάμει διαφοροποίηση όσο αφορά το προϊόν είναι το καθοριστικό στοιχείο που υποθάλπει την αυθεντικότητα και την εμπεριεχόμενη ποιοτική αξία όταν κάποιος αναφέρει Kalamata Olives, δηλαδή Ελιές Καλαμών η Ελιές από την Καλαμάτα.
Αυτά τα απροσδιόριστα στοιχεία που υποβαθμίζουν το τοπικό προϊόν εισάγουν στην αγορά οι αποφάσεις των "υπουργικών διαδρόμων' του ΥΠΑΑΤ και των διαβουλεύσεων επί νομικών διατυπώσεων και δικαιοδοσιών του Συμβουλίου Επικρατείας.
Non Greek feta feta cheese μπορεί να υπάρχει και να αγοράζετε διεθνώς, αλλά δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να υπάρχει: Non-Kalamata Olives Kalamata Olives / Είναι εις άτοπο απαγωγή!
Επιχειρείτε μέσω imitation η εμπορική διεθνοποίηση ενός μοναδικού ποιοτικού επιπέδου διατροφικού προϊόντος που εκ φύσεως έχει συγκεκριμένο περιοριστικό τοπικό γεωγραφικό προσδιορισμό.
Γνωρίζει πολύ καλά η περιοχή της Καλαμάτας ότι και τα Levi Strauss blue jeans που φτιάχνονταν εδώ τοπικά ήταν υπό την αιγίδα, την έγκριση της κεντρικής εταιρείας που διαχειρίζονταν και την εμπορική φήμη της φίρμας των προϊόντων αυτών.
Αυτό είναι νόμος θέσφατο απρόσβλητος στο διεθνές εμπόριο και χαίρει απόλυτης νομικής προστασίας από τα διεθνή αρμόδια εμπορικά δικαστήρια, όπως επίσης και στα δικαστήρια για προστασία των προϊόντων ΠΟΠ.
Τα διεθνή δικαστικά αυτά αρμόδια όργανα ως γνωστόν δεν έχουν διστάσει στο παρελθόν να καταδικάσουν μεγάλες πολυεθνικές, μασίφ οργανισμούς και ολόκληρα κράτη για ηθελημένες ή προγραμματικές πρακτικές που ανέχθηκαν και προσέφεραν σαν αποτέλεσμα γόνιμο έδαφος για να γίνει εμπορική κατάχρηση και να καταπατηθεί η διεθνή εμπορική νομιμότητα, και είχαν σαν αποτέλεσμα μεγάλες οικονομικές ζημιές.
Στα δικαστήρια αυτά τυπικές ποινές για παρόμοιες περιπτώσεις καταλογίζονται σε εκατοντάδες εκατομμύρια η ακόμη και σε δισεκατομμύρια.
Δεν είναι όπως παλιά που ήθελε ένα μήνα να πας από την Ελλάδα στην Αμερική με το πλοίο.
Στην σημερινή εποχή της παγκοσμιοποίησης πολύ γρήγορα και πανεύκολα φτάνουμε ως εκεί στο δικαστήριο του διεθνούς εμπορίου στην Νέα Υόρκη αλλά και αλλού όπου έχει ήδη αναγνωριστεί το ΠΟΠ Kalamata Olives!
Ας αναλογιστούν οι φορείς από εκεί και πέρα μετά… ω ντιρλαντα Alibaba! (χωρίς του 40 κλέφτες).
* Το κείμενο είναι απόρροια 20ετούς διαμονής στις ΗΠΑ και εμπλοκής με την ομογένεια στο Σικάγο.
