Εξ αρχής καρναβάλι αγροτικό ή αστικό είναι μόνον εκείνη η γιορτή που για πολλούς και διαφορετικούς λόγους άντεξε στο χρόνο και τις δυσκολίες της ιστορικής διαδρομής για να φθάσει μέχρι τις ημέρες μας. Το καρναβάλι της Νέδουσας διατηρεί την αρχέγονη μορφή του χάρη στις προσπάθειες των ανθρώπων που αντιλήφθηκαν τη σημασία και τη δομή του, αλλά κυρίως στη βαθιά σχέση των ντόπιων με το έθιμο που το τηρούσαν ευλαβικά ως στοιχείο ζωής. Μια σχέση που έχει τεθεί σε δοκιμασία από την εποχή που έγινε θέαμα και η συνέχιση χωρίς την αλλοίωση των χαρακτηριστικών του αποτελεί ένα στοίχημα.
Το Νησιώτικο καρναβάλι στηριγμένο σε παραδόσεις μεγάλου χρονικού βάθους, ενσωμάτωσε τα αστικά στοιχεία, άντεξε σε πολέμους αλλά και επιθέσεις, αποτέλεσε σημείο αναφοράς και στοιχείο συλλογικής μνήμης της πόλης. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο συνεχίζει να έχει πάνδημη υποστήριξη, αφού οι άνθρωποι που ζουν στην πόλη το θεωρούν ξεχωριστό στοιχείο του δικού τους πολιτισμού. Ο χρόνος, η αλλαγή των κοινωνικών συνθηκών αλλά και διάφοροι παράγοντες οδήγησαν εμφανώς σε αλλοίωση του χαρακτήρα του και για τη συνέχεια θα χρειαστεί μια μεγάλη συζήτηση για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν έτσι ώστε να συνεχιστεί με νέα αντίληψη των πραγμάτων. Και κυρίως να γίνει εκ νέου υπόθεση των ανθρώπων της πόλης και όχι θέαμα για τους ίδιους.
Ασφαλώς υπάρχουν και άλλα στοιχεία επιμέρους των καρναβαλιών στη Μεσσηνία που διασώθηκαν με δυσκολίες, όπως "Του Κουτρούλη ο γάμος" στη Μεθώνη, μια διαφορετική εκδοχή του ευρύτατα διαδεδομένου εθίμου στο βαλκανικό χώρο.
Από εκεί και ύστερα οι διάφορες εκδηλώσεις αποτελούν τοπικές γιορτές οι οποίες μιμούνται μεγαλύτερα αστικά καρναβάλια και αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της συνέχειας, καθώς δεν πατούν στην παράδοση ή προσπαθούν να την τραβήξουν από τα μαλλιά και να της κοτσάρουν δίπλα τη λέξη "καρναβάλι". Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ο καθένας δικαιούται όχι μόνον να οργανώσει εκδηλώσεις αλλά και να τις… βαφτίσει όπως θέλει. Ετσι και αλλιώς η διάρκεια αυτών προσδιορίζεται από την όρεξη που μπορεί να έχουν κάθε φορά οι οργανωτές. Οταν όμως εμπλέκονται δημοτικοί φορείς, οφείλουν να οργανώνονται με τρόπο που δεν ανταγωνίζεται εδραιωμένους θεσμούς, αλλά και με πρωτοβουλίες που τους ενισχύουν. Πολλές ιδέες θα μπορούσαν να κατατεθούν στο πλαίσιο αυτό. Το πώς θα γίνει αυτό είναι ζήτημα το οποίο θα αποφασίσουν οι ίδιοι. Το Καλαματιανό καρναβάλι κατ’ αντιγραφή αυτών της Πάτρας και της Αθήνας με φιγούρες όπως ο Ντάβος και ο Μαντζώρος "έσβησε" την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα. Η καρναβαλική προσπάθεια που εξελίσσεται μπορεί να γίνει μια μεγάλη γιορτή. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει να λειτουργήσει ανταγωνιστικά με το Νησιώτικο καρναβάλι.
Ηλίας Μπιτσάνης
ilias.bitsanis@eleftheriaonline.gr